Dự kiến đại tu để chuyển giao công nghệ dược phẩm

Những thay đổi mới trong chuyển giao công nghệ trong khuôn khổ sửa đổi Luật Dược Việt Nam (LoP) đang được cộng đồng doanh nghiệp săn đón, đồng thời được thảo luận tại Quốc hội (Quốc hội).

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược Việt Nam, cho rằng, sự phát triển của ngành dược cần có cơ chế đáp ứng tình hình phát triển mới.

“LoP 2016 tập trung vào phát triển thuốc generic, nguyên liệu sản xuất thuốc và nguyên liệu cơ bản. Dự thảo sửa đổi bổ sung quy định về thu hút đầu tư nghiên cứu phát triển, ưu đãi phát triển thuốc cải tiến, công nghệ cao, thuốc có dạng bào chế đặc biệt, đặc biệt là vắc xin, sinh phẩm mà trước đây chúng ta phải nhập khẩu”, ông Lâm nói thêm.

“Các quy định cũng đang được soạn thảo để đảm bảo đầu ra tiêu thụ cho thuốc sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt là thuốc do các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) sản xuất trong nước”, ông nói rõ. “Quyền của FIE dự kiến sẽ được mở rộng nếu họ đầu tư vào sản xuất, gia công và chuyển giao công nghệ để sản xuất thuốc tân tiến, có thương hiệu và công nghệ cao tại Việt Nam.”

Những sửa đổi được các tập đoàn trong nước và đa quốc gia hoan nghênh sẽ tạo thuận lợi mạnh mẽ cho hoạt động kinh doanh nếu được thông qua.

Bà Nguyễn Thùy Anh, Chủ tịch Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho biết: “Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để phát triển ngành dược nhưng các doanh nghiệp dược trong nước chưa tận dụng được do thiếu nguồn lực, trình độ kỹ thuật công nghệ còn hạn chế. Trong khi đó, các nhà đầu tư lớn nước ngoài sẵn sàng đầu tư vào các dự án lớn”.

Ông Anh cho biết thêm, cần khai thác những thế mạnh, tiềm năng hiện có của ngành dược bằng những cơ chế khả thi và hỗ trợ về vốn, đào tạo nhân lực, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đồng thời thu hút đầu tư nước ngoài vào những lĩnh vực Việt Nam còn yếu kém, như sản xuất các sản phẩm điều trị tiên tiến, thuốc sinh học có giá trị cao.

Theo các chuyên gia, khoảng 90% nguyên liệu làm thuốc để sản xuất thuốc tây phải nhập khẩu. Một trong những nguyên nhân là LoP 2016 và các văn bản pháp luật liên quan đến ưu đãi đầu tư chưa hỗ trợ phát triển nguyên liệu làm thuốc, còn gây khó khăn trong việc thu hút các tập đoàn lớn chuyển giao công nghệ.

Tổng giám đốc Vinapharm Hàn Thị Khánh Vinh cho rằng dự thảo sửa đổi LoP cần có ưu đãi đầu tư cho sản xuất thuốc generic trong nước và ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Bà nói: “Việc khuyến khích đầu tư cho các doanh nghiệp, dự án trong ngành dược cần được ban hành mà không xét đến quy mô đầu tư như quy định hiện hành”.

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp FDI đóng vai trò là bên nhận hợp đồng được phép bán các tổ chức sản xuất theo hợp đồng (CMO) hoặc các sản phẩm sản xuất thu phí/chuyển giao công nghệ do họ sản xuất. Tuy nhiên, các FIE đóng vai trò là người ký hợp đồng chỉ có thể bán các sản phẩm CMO thông qua các nhà bán buôn đã đăng ký, điển hình là các công ty dược phẩm địa phương, những người sau đó sẽ phân phối chúng cho các bệnh viện và hiệu thuốc.

“Ngoài ra, FIE phải thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ nếu muốn bán sản phẩm của mình trực tiếp. Cả hai cơ chế này đều gây ra tác động tiêu cực đến người bệnh, khiến họ phải trả giá cao hơn để trang trải những chi phí phát sinh không cần thiết nhằm tiếp cận được thuốc chất lượng cao, an toàn và hiệu quả”, đại diện Phòng Thương mại Châu Âu tại Việt Nam cho biết ( EuroCham).

Về bản chất, các nhà đầu tư nước ngoài dù phải trải qua các thủ tục chuyển giao công nghệ, sản xuất, đăng ký tốn kém nhưng vẫn bị hạn chế trong hoạt động trong ngành. Hạn chế này khiến cho việc đầu tư vào CMO, thu phí và chuyển giao công nghệ dược phẩm để sản xuất các sản phẩm dược phẩm khác nhau trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Để khuyến khích lĩnh vực này ở Việt Nam, EuroCham đã yêu cầu chính phủ mở rộng phạm vi quyền của FIE. Cụ thể, doanh nghiệp là bên giao hoặc bên nhận hợp đồng thực hiện CMO, chuyển giao công nghệ được phép tự mình thực hiện các hoạt động liên quan đến phân phối sản phẩm nội địa hóa tại Việt Nam. EuroCham cho biết đây là quy định bắt buộc phải có để thúc đẩy sản xuất thuốc nội địa chất lượng cao, giá cả phải chăng, an toàn và hiệu quả tại Việt Nam.