Tại hội thảo diễn ra hồi đầu tháng 9 về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (SCT) sửa đổi do Hiệp hội Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Việt Nam (VAFIE) tổ chức, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, trực thuộc Bộ Công thương, cho biết. Tổng cục Thuế nhắc lại mục tiêu áp thuế TTĐB đối với đồ uống có đường.
 |
| Các quốc gia khác nhau áp dụng các phương pháp khác nhau khi đánh thuế đồ uống có đường, Nguồn: freepik.com |
“Mục tiêu đầu tiên là thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước về bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng việc giảm tiêu dùng những mặt hàng không tốt cho cộng đồng, đặc biệt là trẻ em”, ông Phụng nói. “Tuy nhiên, số liệu do ban soạn thảo đưa ra không thuyết phục”.
Ông đặt câu hỏi về tính hiệu quả của thuế, đồng thời lưu ý rằng nhiều loại thực phẩm và đồ uống khác có nhiều đường và calo vẫn còn trên thị trường.
“Nếu thuế TTĐB chỉ được áp dụng đối với đồ uống có đường, liệu người tiêu dùng có chuyển sang các sản phẩm khác cũng có thể góp phần gây ra các bệnh không lây nhiễm không?” Phụng hỏi.
Ông cũng nhấn mạnh rằng việc thay đổi hành vi của người tiêu dùng thông qua thuế trong trường hợp này là khá khó khăn và ông cảnh báo rằng nó có thể dẫn đến sự gia tăng hàng lậu và thức ăn đường phố, không thể kiểm soát được chất lượng và việc thu thuế.
Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cũng bày tỏ quan ngại. “Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thừa cân hoặc dẫn đến béo phì. Bà nói: Chỉ giảm tiêu thụ đồ uống có đường sẽ không giải quyết được những vấn đề này.
Lâm chỉ ra rằng tỷ lệ béo phì của Việt Nam thấp hơn hầu hết các nước ASEAN và trên toàn cầu. Tỷ lệ người thừa cân, béo phì trung bình ở ASEAN là gần 34%, trong đó Brunei là 62,8%, Malaysia trên 50% và Philippines là 37,2%. Ở Việt Nam tỷ lệ này là 18,3%.
“Nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới nêu bật nhiều nguyên nhân gây béo phì, bao gồm các yếu tố sinh học, di truyền, yếu tố môi trường, sử dụng thuốc lá, thiếu hoạt động thể chất và chế độ ăn uống không lành mạnh. Sự đóng góp của đồ uống có đường là rất ít”, Lam nói.
Cô đề cập đến dữ liệu từ Liên đoàn Béo phì Thế giới cho thấy từ năm 2016 đến năm 2024, 21 quốc gia áp thuế đối với đồ uống có đường, bao gồm Mỹ, Brunei và Malaysia, đã chứng kiến tỷ lệ béo phì gia tăng. Ngược lại, tại 65 quốc gia chưa bao giờ áp dụng mức thuế như vậy, bao gồm Trung Quốc, Indonesia, Đan Mạch và Ý, tỷ lệ béo phì lại giảm.
Lam cho biết: “Ví dụ, Nhật Bản không đánh thuế đồ uống có đường, tuy nhiên tỷ lệ béo phì vẫn ổn định trong 9 năm qua, phần lớn là do văn hóa ẩm thực tươi sống, chế biến tối thiểu”. “Điều này chứng tỏ đồ uống có đường không phải là nguyên nhân chính gây béo phì”.
Bà Nguyễn Mai, Chủ tịch VAFIE, cho biết thêm, nhiều trẻ em Việt Nam bị nhẹ cân chứ không béo phì. Ông chỉ ra rằng chiều cao trung bình của người trưởng thành Việt Nam, 1,55m đối với nữ và 1,63m đối với nam, không chỉ thấp hơn mức trung bình toàn cầu mà còn thấp hơn đáng kể so với nhiều nước ASEAN.
“Chúng ta không thể áp thuế TTĐB đối với nước giải khát dựa trên cơ sở phản khoa học và không đủ dữ liệu”, bà Mai nói.
Ông nhấn mạnh trẻ em ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa rất hiếm khi uống nước ngọt. Ông nói: “Nếu chúng ta áp thuế này, nó sẽ khiến nước giải khát trở thành giấc mơ xa vời hơn đối với nhiều trẻ em ở những khu vực này”.
Nghiên cứu của Viện Quản lý kinh tế Trung ương hồi tháng 9 cho thấy, việc áp thuế TTĐB 10% đối với đồ uống có hàm lượng đường vượt quá 5g/100ml sẽ tác động tiêu cực đến 9 ngành đồ uống và 24 ngành liên quan, gây thiệt hại gần 28 nghìn tỷ đồng. , tương đương 0,5% GDP vào năm 2022. Điều này cũng sẽ làm giảm thuế gián tiếp hàng năm khoảng 220,4 triệu USD và thuế trực tiếp khoảng 130,6 triệu USD do tiêu dùng và sản xuất giảm.
Chuyên gia Cấn Văn Lực, Viện Nghiên cứu và Đào tạo BIM ghi nhận ý nghĩa của những con số này. “Đồ uống có đường chỉ là một trong 9 nguyên nhân gây béo phì và mức thuế này có thể không đảm bảo tính công bằng hoặc hiệu quả”, ông Lực nói. “Mặc dù lợi ích sức khỏe của thuế TTĐB đối với đồ uống có đường chưa được chứng minh một cách thuyết phục nhưng mối đe dọa đối với các doanh nghiệp là rất thực tế”.
Ông Lương Xuân Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam, chỉ ra rằng lợi nhuận của ngành đồ uống đã giảm 67% kể từ đại dịch, trong đó các doanh nghiệp vừa và nhỏ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
“Việc áp thuế TĐT đối với đồ uống có đường sẽ ảnh hưởng nặng nề đến khả năng phục hồi của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh chi phí nguyên vật liệu tăng cao và người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu”, ông Dũng nói.
Ông Nguyễn Văn Phụng cho biết thêm: “Thuế TTĐB đối với đồ uống có đường khó có thể tạo ra doanh thu đáng kể nhưng có thể gây tổn hại cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, nguồn tài chính hạn chế. Cần có lộ trình, có thể áp thuế TTĐB vào năm 2030.”
Dự thảo luật thuế TTĐB đề xuất mức thuế 10% đối với đồ uống có đường trên 5g/100ml đường với lý do chính là bảo vệ sức khỏe, dựa trên khuyến nghị của một số tổ chức quốc tế.
 |
Kế hoạch thuế đường xem phần bổ sung chi tiết
Việt Nam đang tiến gần hơn đến việc bổ sung thuế nước giải khát dựa trên hàm lượng đường để khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu nước giải khát ít đường. |
 |
Việt Nam hành động trước sự gia tăng đồ uống có đường
Đồ uống có đường tại Việt Nam có thể bắt đầu phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt vào cuối năm nay, sau khi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt có thể áp dụng sửa đổi. |
Nguồn thông tin : https://vietnambiz.vn/du-bao.htm
