Nhân sự công nghệ cao thúc đẩy cạnh tranh

Chính phủ đã công bố tại kỳ họp Quốc hội (Quốc hội) gần đây rằng họ sẽ tăng cường đầu tư vào chất lượng giáo dục và đào tạo trong vài tháng tới.

Báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội nêu rõ: “Các chương trình mới sẽ được triển khai nhằm thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân sự chất lượng cao cho các lĩnh vực ưu tiên và mới nổi, bao gồm chất bán dẫn, AI và điện toán đám mây”. “Đầu tư cũng sẽ hướng tới việc mở rộng khoa học, công nghệ, đổi mới và khởi nghiệp.”

Theo kế hoạch này, Chính phủ sẽ thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách và giải pháp phát triển có liên quan, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao.

Nhân sự công nghệ cao thúc đẩy cạnh tranh, ảnh: freepik.com

Chính phủ đã cam kết thực hiện những cải cách mang tính đột phá, tập trung vào hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên và tăng cường đào tạo nghề. Điều này sẽ tạo ra nguồn lao động có tay nghề cần thiết cho một thị trường đang phát triển nhanh chóng và đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa của Việt Nam.

Song song, chính phủ cũng đang nỗ lực hoàn thiện luật về khoa học, công nghệ và đổi mới để đáp ứng các yêu cầu kinh tế xã hội mới. Quốc hội sẽ nghiên cứu và dự thảo sửa đổi bốn luật quan trọng về khoa học và công nghệ, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng sản phẩm, hàng hóa và năng lượng nguyên tử.

Để thu hút và sử dụng hiệu quả đầu tư vào khoa học công nghệ, Chính phủ có kế hoạch khuyến khích các doanh nghiệp thành lập và mở rộng quỹ phát triển khoa học công nghệ.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết: “Các quỹ này sẽ hỗ trợ nghiên cứu, đổi mới và tiến bộ công nghệ, đặc biệt thông qua quan hệ đối tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu, bao gồm các phòng thí nghiệm nghiên cứu chung và các dự án ươm tạo công nghệ”.

Ông lưu ý rằng quan hệ đối tác công-tư trong lĩnh vực khoa học công nghệ cũng được khuyến khích mạnh mẽ.

Sự tập trung lớn của chính phủ vào việc cải thiện hơn nữa chất lượng nhân sự làm nền tảng cho tăng trưởng kinh tế dự kiến ​​sẽ thúc đẩy đầu tư công nghệ cao và khả năng cạnh tranh tổng thể của quốc gia.

Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, với hơn 38 triệu lao động phổ thông, Việt Nam phải đối mặt với khoảng cách kỹ năng đáng kể. Sự thiếu hụt này rất nghiêm trọng khi các tập đoàn đa quốc gia như Apple, Dell, Foxconn, Pegatron, Nike và Adidas ngày càng chuyển chuỗi cung ứng sang Việt Nam, nhận thấy đây là điểm đến đầu tư đầy hứa hẹn.

“Tuy nhiên, việc đáp ứng nhu cầu lao động chất lượng cao của các công ty này vẫn là một trong những thách thức cấp bách nhất”, Bộ trưởng Dũng cho biết. “Hiện nay, sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp còn chưa thống nhất”.

Ngân hàng Thế giới lưu ý rằng nếu không đầu tư đáng kể vào giáo dục đại học, Việt Nam sẽ gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ số lượng lao động kỹ thuật lành nghề. Báo cáo gần đây của Ngân hàng Thế giới về hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam đã nêu bật thách thức này, đồng thời lưu ý khoảng cách giữa nhận thức của các tổ chức giáo dục và nhu cầu của nhà tuyển dụng.

Báo cáo nêu rõ: “Trong khi 80% cơ sở đào tạo tin rằng sinh viên tốt nghiệp của họ được chuẩn bị sẵn sàng cho các vị trí đầu vào, thì chưa đến 40% nhà tuyển dụng đồng ý, đặc biệt là đối với các vị trí yêu cầu kỹ năng cấp cao hơn”. 140 quốc gia trong Chỉ số cạnh tranh toàn cầu năm 2021 về các kỹ năng liên quan đến ngành của sinh viên tốt nghiệp đại học.

Phản hồi của ngành gửi tới Ngân hàng Thế giới chỉ ra rằng trong khi các trường đại học đào tạo ra các tài năng về kỹ thuật và lập trình, thì nhiều sinh viên tốt nghiệp lại thiếu kinh nghiệm thực hành cần thiết cho các lĩnh vực công nghệ mới nổi như công nghệ sinh học, công nghệ nano và AI.

Năm ngoái, chính phủ Việt Nam đã thông qua các khuôn khổ năng suất quan trọng, tập trung vào hiện đại hóa thị trường lao động và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng năng suất lên 6,5% mỗi năm. Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động đến năm 2030 cũng đặt ra chương trình cải cách toàn diện giữa các bộ, ngành, ưu tiên năng suất làm mục tiêu quốc gia.

Bất chấp những mục tiêu này, tăng trưởng năng suất lao động chỉ đạt 3,5% vào năm 2023, không đạt mục tiêu quốc gia. Việc thiếu các biện pháp khuyến khích doanh nghiệp và người lao động đầu tư vào năng suất đã góp phần vào sự thiếu hụt này, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của cách tiếp cận hệ sinh thái. Tổ chức Lao động Quốc tế lưu ý rằng Việt Nam phải sẵn sàng đón nhận các yếu tố thúc đẩy năng suất như Công nghiệp 4.0, AI, mô hình kinh doanh mới và các công cụ tài chính đổi mới.

Ramla Khalidi, đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam Doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa thành công trong việc thâm nhập vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp đa quốc gia đang hoạt động trong nước. Dữ liệu gần đây cho thấy cường độ nhập khẩu trong xuất khẩu – nghĩa là tỷ trọng hàng hóa và dịch vụ nhập khẩu trong xuất khẩu – ở Việt Nam (51%) cao hơn đáng kể so với Malaysia và Thái Lan (35%), Ấn Độ (20%), và Indonesia (15%). Hơn nữa, cường độ nhập khẩu của hàng xuất khẩu của Việt Nam đã tăng đều đặn kể từ năm 2000, trong khi vẫn tương đối ổn định hoặc thậm chí giảm so với các nước so sánh. Điều này cho thấy tác động lan tỏa công nghệ và mối liên kết nhu cầu giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài như dự kiến ​​vẫn chưa thành hiện thực, khiến ngành sản xuất của Việt Nam phần lớn bị giới hạn ở những hoạt động sử dụng nhiều lao động, có giá trị gia tăng thấp. Những xu hướng này cho thấy Việt Nam không thể chỉ dựa mãi vào các hoạt động sử dụng nhiều lao động. Tương tự như những chuyển đổi đã thấy ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, Việt Nam sẽ cần phát triển các phân khúc có giá trị gia tăng cao hơn trong cả công nghiệp và dịch vụ. Giống như các nền kinh tế Đông Á thành công khác, việc phát triển năng lực công nghệ quốc gia của Việt Nam là rất quan trọng. Tuy nhiên, chi tiêu công cho giáo dục đại học và nghiên cứu ở Việt Nam vẫn còn thấp. Mặc dù chi tiêu không phải là thước đo hoàn hảo về năng lực nhưng sản lượng nghiên cứu ở mức thấp của Việt Nam vẫn là một mối lo ngại. Nguyễn Hoàng Bảo Trân, đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương Để doanh nghiệp và người lao động có thu nhập ổn định, thích ứng với những thay đổi nhanh chóng, tôi có ba kiến ​​nghị. Trước hết, cần xem xét các chính sách cụ thể trong đào tạo nghề, gắn với thực tế chất lượng lao động, cũng như sự phát triển cụ thể của từng địa phương. Đây sẽ là nền tảng cho mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, công nghệ cao cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và các ngành mũi nhọn. Thứ hai, cần đầu tư trang thiết bị, máy móc hiện đại phục vụ giảng dạy ở các trường nghề, đồng thời hạn chế lãng phí tại các cơ sở đào tạo. Thứ ba, khi nói đến người lao động thất nghiệp, họ chỉ mong muốn nhanh chóng tìm được công việc mới để đảm bảo sinh kế. Mức kinh phí hỗ trợ đào tạo nghề hiện nay là 1,5 triệu đồng/tháng và có thời hạn 6 tháng, quá thấp so với nhu cầu đào tạo và thời gian học tập kéo dài. Người thất nghiệp không đảm bảo được khả năng tài chính để tham gia học nghề nên cần tăng mức hỗ trợ.

Úc và Việt Nam hợp tác xây dựng lực lượng lao động chất lượng cho tương lai không có mạng lưới Việt Nam và Australia coi nền kinh tế xanh là lĩnh vực hợp tác quan trọng, với tham vọng dẫn đầu về năng lượng tái tạo của Australia phù hợp với trọng tâm phát triển năng lượng gió và mặt trời của Việt Nam.

Lực lượng lao động chất lượng cao tham gia phát triển năng lượng tái tạo của Ninh Thuận Nhờ hợp tác quốc tế và phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, chất lượng đào tạo nhân lực cho ngành năng lượng tái tạo ngày càng được nâng cao, mở đường cho Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng tái tạo mới.

Giáo dục toàn cầu để nâng cao chất lượng lực lượng lao động Các cơ hội đang xuất hiện nhằm nâng cao năng lực của Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu quốc gia về lực lượng lao động chất lượng cao nhằm đạt được các mục tiêu chuyển đổi xanh và kỹ thuật số.