Pharma tìm kiếm ưu đãi chuyển giao công nghệ

Một loạt công ty đa quốc gia có kế hoạch thực hiện các sáng kiến ​​chuyển giao công nghệ mới về thuốc và vắc xin tại Việt Nam nhằm tăng khả năng tiếp cận tại địa phương.

Pharma tìm kiếm các ưu đãi chuyển giao công nghệ, Nguồn: freepik.com

Atul Tandon, Tổng giám đốc AstraZeneca Việt Nam, cho biết khoản đầu tư 90 triệu USD từ năm 2022 đến năm 2030 cho thiết lập sản xuất và hoạt động cung ứng tại Việt Nam nhấn mạnh cam kết lâu dài của công ty trong việc chuyển giao công nghệ tiên tiến và sản xuất thuốc tiên tiến tại địa phương.

Ông nói: “Việc chuyển giao công nghệ của AstraZeneca sang Việt Nam để sản xuất tại địa phương 9 đơn vị lưu kho của bốn thương hiệu hàng đầu của chúng tôi, chiếm gần một nửa nguồn cung dược phẩm năm nay của chúng tôi tại Việt Nam, là một sáng kiến ​​toàn diện vượt xa khả năng sản xuất tiên tiến”.

Để hưởng ứng chiến lược phát triển ngành công nghiệp địa phương của chính phủ Việt Nam, AstraZeneca đang điều chỉnh các dự án của mình phù hợp với các ưu tiên y tế quốc gia để cải thiện năng lực sản xuất địa phương.

Tandon cho biết thêm: “Tuy nhiên, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực dược phẩm tiềm ẩn nhiều rủi ro và thách thức. “Từ việc đảm bảo tích hợp liền mạch các công nghệ tiên tiến đến duy trì các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, mỗi bước đều cần lập kế hoạch và thực hiện tỉ mỉ.”

Tại Viatris, hoạt động sản xuất thuốc tại địa phương sử dụng quy trình chuyển giao công nghệ phù hợp với các chỉ thị của chính phủ về phát triển ngành dược phẩm và cân bằng nguồn cung địa phương, khu vực và toàn cầu trên quy mô lớn.

Năm 2018, công ty đã ký hợp đồng với nhà sản xuất EU-GMP để sản xuất mặt hàng xuất xứ tại Việt Nam. Bốn năm sau, công ty mở rộng hợp tác với nhà sản xuất để cấp phép sản xuất các sản phẩm chữa bệnh không lây nhiễm khác. Hiện tại, công ty đang ưu tiên mở rộng danh mục đầu tư để giải quyết nhiều nhu cầu chăm sóc sức khỏe chưa được đáp ứng trên khắp Việt Nam.

“Chúng tôi nỗ lực xây dựng một chiến lược kinh doanh toàn diện nhằm mở rộng dấu ấn thương mại của chúng tôi tại Việt Nam và tăng cường cam kết của chúng tôi với cộng đồng chăm sóc sức khỏe địa phương. Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi sẽ tập trung vào khả năng tiếp cận bền vững trên quy mô lớn,” Radhika Bhalla, người đứng đầu Liên minh Thị trường Việt Nam và Châu Á của Viatris cho biết.

Hoạt động này vẫn còn gặp nhiều trở ngại về thủ tục và nguồn vốn, trong đó cần cải cách pháp lý để tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho ngành, Bhalla cho biết thêm.

Bhalla cho biết: “Ở một số quốc gia, các nhà hoạch định chính sách tập trung vào các sáng kiến ​​này nhằm thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp và trao quyền cho các quốc gia giải quyết các nhu cầu chăm sóc sức khỏe của họ thông qua sự kết hợp giữa sản xuất toàn cầu, khu vực và địa phương”. “Việt Nam có thể đạt được sự cân bằng tương tự đồng thời ghi nhận đầu tư bằng cách cung cấp các chính sách thuế thuận lợi, hợp lý hóa quy trình cấp phép cho các thuốc đang chuyển giao công nghệ và thực hiện các chính sách để hỗ trợ khả năng tồn tại trên thị trường của chúng.”

Stellapharm cũng đang cố gắng tiến lên phía trước. Được thành lập vào năm 2000, công ty lần đầu tiên thâm nhập thị trường EU theo các dự án chuyển giao công nghệ với các đối tác Đức.

Ông Nguyễn Ngọc Liệu, Phó tổng giám đốc Stellapharm, cho biết: “Chúng tôi muốn đầu tư nhưng không thể đầu tư rộng rãi vì cần có chính sách rõ ràng, cụ thể. Chúng ta còn gặp nhiều vấn đề: ví dụ, có một số sản phẩm được chuyển từ nhà máy ở nước ngoài về nhưng khi vào Việt Nam lại gặp vướng mắc liên quan đến quy định về tương thích thiết bị. Chúng tôi thấy rất khó triển khai việc đầu tư.”

Hơn nữa, quá trình chuyển giao công nghệ ở Việt Nam mất 5-8 năm và phải mất 2 năm để đăng ký. Điều này là không khả thi đối với các tập đoàn châu Âu, ông Liễu nói thêm.

Tại hội thảo đối thoại chính sách về vấn đề này được tổ chức vào cuối tháng 12 tại Hà Nội, các chuyên gia nhất trí rằng những thách thức này nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải hợp tác với chính phủ, các cơ quan và các bên liên quan khác nhau để giải quyết.

Những điểm nghẽn đã dẫn đến số lượng thuốc và vắc xin được chuyển giao công nghệ ở Việt Nam còn ít trong những năm qua. Theo Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế, tính đến năm 2023, chỉ có 9 dược phẩm được cấp bằng sáng chế được các công ty đa quốc gia chuyển giao công nghệ sang Việt Nam. Công nghệ sản xuất dược phẩm của Việt Nam mới chỉ đạt cấp độ 3 trong thang 4 cấp độ của Tổ chức Y tế Thế giới.

Ông Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Y tế, cho biết thêm, chuyển giao công nghệ góp phần đạt được các mục tiêu của ngành dược phẩm đến năm 2030. Đó là tăng lượng thuốc sản xuất trong nước lên 80% về số lượng và 70% về giá trị thị trường; thực hiện chuyển giao công nghệ ít nhất 100 loại thuốc chính hiệu; và nâng trình độ công nghệ sản xuất dược phẩm của Việt Nam lên cấp độ 4.

“Kinh nghiệm quốc tế cho thấy sự thành công của việc này phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ của chính phủ. Mấu chốt là Chính phủ cần hoàn thiện các quy định để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan – cụ thể là cơ chế bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tạo điều kiện mạnh mẽ hơn cho các bên trong việc đăng ký hồ sơ, thủ tục pháp lý liên quan”, ông Phương nói.

“Việc hỗ trợ về nhân lực cho các bên tham gia trong quá trình thực hiện cũng là vấn đề được nhiều doanh nghiệp quan tâm. Những vấn đề khác bao gồm chính sách mua sắm và đấu thầu, ưu đãi thuế và đào tạo người có trình độ để nhận chuyển giao công nghệ”, Phương nói thêm.

Những nâng cấp pháp lý mới có thể hỗ trợ chuyển giao công nghệ dược phẩm Ngành dược phẩm Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận trong thời gian gần đây. Tổng giá trị của thị trường đã tăng từ 3,4 tỷ USD năm 2015 lên 7,46 tỷ USD vào năm 2022, với tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 12-15%.

Những thăng trầm của chuyển giao công nghệ do dược phẩm dẫn đầu Với tính kết nối và lan tỏa cao, ngành dược phẩm có thể góp phần đưa Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao và là một trong những nước công nghiệp hóa hàng đầu châu Á vào năm 2045.