Các phương án thu hẹp thuế đối với sản phẩm bia

Tại hội thảo công bố báo cáo đánh giá tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TSCT) đối với bia tuần trước, ông Nguyễn Minh Thảo, trưởng nhóm nghiên cứu thuộc Viện Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), cho biết dự thảo luật thuế sửa đổi sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành đồ uống và các ngành liên quan. “Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia sẽ ảnh hưởng đến hơn 20 ngành công nghiệp và tổng giá trị gia tăng của toàn nền kinh tế cũng như nguồn thu ngân sách nhà nước. Đề xuất chính sách cần giảm thiểu tác động tiêu cực đến người lao động và an sinh xã hội”, bà Thảo nói.

Ngay cả một sự thay đổi nhỏ về thuế đối với bia cũng có thể tác động lớn đến GDP. Ảnh: Lê Toàn

Báo cáo được thực hiện bởi Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Công Thương thuộc Bộ Công Thương, cùng với Viện Nghiên cứu Đồ uống Việt Nam và các chuyên gia của CIEM và Tổng cục Thống kê.

Dự thảo luật thuế TTĐB đang được sửa đổi theo hướng điều chỉnh tăng thuế suất đối với bia hiện là 65% với 2 phương án được đề xuất. Thứ nhất là tăng thuế hàng năm thêm 5% kể từ năm 2026, đến năm 2030 mức thuế này là 90%. Phương án thứ hai là tăng thuế thêm 15% vào năm 2026 và sau đó tăng thuế hàng năm thêm 5% kể từ năm 2027, để đến năm 2030 mức thuế này là 100%.

Hiệp hội Nước giải khát Việt Nam (VBA) cũng đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề xuất hoãn tăng thuế hoàn toàn đến năm 2027, đồng thời tăng thuế 5% sau mỗi 2 năm, đạt 80% vào năm 2031 để phù hợp với bối cảnh kinh tế. .

Báo cáo lưu ý rằng việc tăng thuế TTĐB đối với bia sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP. Cụ thể, so với kịch bản tăng trưởng mục tiêu 6,5% trong điều kiện bình thường, việc tăng thuế bia sẽ làm GDP giảm 0,035-0,08% tùy theo phương án được chọn. Tỷ lệ này sẽ là 0,017% nếu tùy chọn của VBA được thực hiện.

Báo cáo chỉ ra rằng, trung bình từ năm 2018 đến năm 2022, ngành đồ uống đã tạo ra gần 87.000 việc làm trực tiếp và hàng triệu cơ hội việc làm gián tiếp thông qua hơn 5 triệu hộ gia đình cung cấp dịch vụ nhà hàng, ăn uống. Trong đó, ngành bia đóng góp hơn một nửa lực lượng lao động của ngành đồ uống.

Theo đó, thu nhập của người lao động ngành bia cao hơn thu nhập bình quân của người lao động ngành đồ uống và cao hơn đáng kể so với thu nhập bình quân của ngành sản xuất.

Ông Phạm Tuấn Khải, nguyên Giám đốc pháp lý Văn phòng Chính phủ, cho biết báo cáo này là một trong những báo cáo chi tiết nhất mà ông tham gia trong suốt 30 năm sự nghiệp của mình. “Nút thắt của việc làm luật ở nước ta hiện nay là luật pháp không thể đoán trước được những vấn đề trong tương lai. Vì vậy, luật của chúng ta rất cụ thể, khó thực hiện”, ông Khải nói.

“Báo cáo này đã đánh giá toàn diện tác động của dự thảo luật, phân tích, lập luận phù hợp, thuyết phục, giúp cơ quan soạn thảo không chỉ nhìn được bức tranh thực tế mà còn dự đoán được tương lai của ngành”.

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách Việt Nam, cho biết báo cáo đã chỉ ra nguyên tắc đảm bảo tính bền vững của nguồn thu. “Nguồn thu bền vững chủ yếu đến từ thuế trực thu đánh vào thu nhập doanh nghiệp và cá nhân hơn là từ tiêu dùng. Trong khi đó, nghiên cứu cho thấy thuế trực thu giảm mạnh khi tăng thuế TTĐB đối với bia theo các phương án Bộ Tài chính đề xuất”, ông Việt nói.

Về mục tiêu giảm tỷ lệ uống rượu, Việt nhấn mạnh thuế chỉ là một biện pháp. “Chúng ta phải tích hợp và hài hòa nhiều biện pháp khác nhau. Những biện pháp này phải đảm bảo người dân hướng tới tiêu dùng có trách nhiệm”, ông Việt nói thêm.

Ông Nguyễn Hoàng Giang, Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại Bia Sài Gòn, cho biết báo cáo lượng hóa tác động của các biện pháp thuế TĐT đối với ngành bia và rất cần thiết. “Doanh nghiệp luôn song hành với các chính sách của Chính phủ. Khi ban hành chính sách cần tính đến tác động của doanh nghiệp và bối cảnh xã hội”, ông Giang nói.

Ông Trần Ngọc Anh, Giám đốc đối ngoại doanh nghiệp HEINEKEN Việt Nam, cho biết tất cả các phương án tăng thuế TTĐB đối với bia đều có tác động đến nền kinh tế, tuy nhiên phương án thứ hai có tác động mạnh nhất.

“Nền kinh tế phải đối mặt với nhiều thách thức trong 4-5 năm qua do tác động của bối cảnh kinh tế, chính trị toàn cầu và giá nguyên vật liệu tăng cao, trong khi sức mua trong nước ngày càng giảm”, ông Anh nói. “Cần có kế hoạch tăng thuế TTĐB một cách hài hòa để đạt được mục tiêu tăng thu ngân sách, đồng thời vẫn bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, hỗ trợ môi trường kinh doanh ổn định và tăng trưởng kinh tế.”

Nguyễn Thị Kim Thủy, Đại biểu Quốc hội Đà Nẵng Luật thuế TTĐB nên xem xét việc áp thuế đối với nước giải khát có đường. Chúng ta nên mở rộng đối tượng áp dụng thuế TTĐB cho tất cả đồ uống có đường theo Chiến lược dinh dưỡng quốc gia và Kế hoạch quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm và rối loạn sức khỏe tâm thần giai đoạn 2022-2025. Ngoài ra, tôi lo ngại về tác động bất lợi của chính sách này vì người tiêu dùng có thể nghĩ rằng chỉ nước ngọt có đường là không được khuyến khích sử dụng. Trên thực tế, nhiều loại đồ uống có đường khác chứa hàm lượng đường cao hơn nước ngọt. Hơn nữa, nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam ở mức thấp hơn rất nhiều so với khái niệm nước ngọt có đường nói chung. Bùi Thị Quỳnh Thơ, Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh Dự thảo luật bổ sung thêm hai phương pháp tính thuế là phương pháp tuyệt đối và phương pháp hỗn hợp nhưng không quy định chi tiết. Tôi đề xuất, để thống nhất với các đơn vị khác, nên bổ sung thuế suất tuyệt đối cho thuốc lá để mặt hàng này áp dụng phương pháp tính thuế hỗn hợp. Tuy nhiên, nếu tính thuế theo phương pháp tuyệt đối sẽ không đảm bảo sự công bằng giữa những người nộp thuế vì thuốc lá giá rẻ và thuốc lá giá cao đều phải chịu số thuế như nhau. Với mức thuế tuyệt đối, một số loại thuốc lá sẽ tăng 175% so với mức thuế hiện hành, một số loại khác chỉ tăng 25%. Như vậy, áp dụng phương pháp thuế suất tương đối phù hợp hơn phương pháp tuyệt đối. Nguyễn Thị Kim Anh, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh Người soạn thảo nên bổ sung các mặt hàng có hại cho môi trường vào danh mục thuế TĐT như ắc quy, lốp ô tô, túi ni lông, sản phẩm nhựa dùng một lần. Về mức thuế, lộ trình, mức tăng thuế, cần xem xét tình hình thực tế của ngành sản xuất, chuỗi cung ứng, nguyên liệu thô và nhu cầu tiêu dùng. Nếu mức tăng thuế quá cao và đột ngột có thể gây phản tác dụng như giảm sản lượng, gia tăng hàng giả, hàng kém chất lượng, gây thất thu thuế cho ngân sách nhà nước. Việc tăng thuế thuốc lá đột ngột có thể dẫn đến tình trạng buôn lậu, trốn thuế gia tăng, sản lượng sụt giảm, vùng trồng nguyên liệu bị thu hẹp, ảnh hưởng đáng kể đến đời sống của công nhân, nông dân tham gia sản xuất thuốc lá. Hai phương án tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá như đề xuất trong dự thảo luật là quá cao trong 5 năm tới. Chúng ta nên xem xét lại mức tăng và lộ trình. Đối với nước giải khát có đường, dự thảo luật chỉ quy định mức thuế 10%, thấp hơn so với các nước. Vì vậy, chúng ta nên tham khảo kinh nghiệm của các nước để nâng lên 20% và xây dựng lộ trình tăng thuế phù hợp vào năm 2030. Đối với rượu, tôi đồng tình với việc tăng thuế TTĐB đối với rượu trong lộ trình đề xuất. Tuy nhiên, tôi lo ngại rằng mức thuế đối với bia cũng giống như thuế đối với rượu trên 20 độ. Trên thực tế, nồng độ cồn càng cao thì nguy cơ sức khỏe càng lớn. Tại sao thuế suất bia cao hơn rượu mạnh, trong khi nồng độ cồn trong bia thường thấp hơn nhiều? Dự thảo luật cần được sửa đổi để đảm bảo tính hiệu quả và khả thi.

Ngành bia buộc phải điều chỉnh trước tác động tiềm tàng của thuế Sau một vài năm căng thẳng do nhu cầu sụt giảm, ngành bia thậm chí còn phải đối mặt với những thời điểm khó khăn hơn, bao gồm cả tác động tiềm tàng của thuế tiêu thụ đặc biệt, khiến ngành này phải tìm ra những cách mới để phát triển thịnh vượng.

SABECO thắng giải Bia Thế giới SABECO và các sản phẩm của SABECO đã nhận được các giải thưởng về hương vị và chất lượng do các chuyên gia bình chọn tại Giải thưởng Bia Thế giới 2024.

Thương hiệu SABECO thắng lớn tại Cúp Bia Quốc tế 2024 Các thương hiệu của Tổng công ty Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) đã giành hàng loạt giải thưởng tại Cúp Bia Quốc tế diễn ra vào tháng 10 tại Sapporo, Nhật Bản.